چنانچه تا کنون نزد متخصص مغز و اعصاب مراجعه نموده باشید، شاید یک نوار مغزی یا به عبارت دیگر EEG را تجربه کرده باشید، پزشک مغز و اعصاب در مواردی از قبیل شک به تشنج، بیماری عفونی مغز و… امکان دارد از بیمار خود درخواست کند تا نوار مغز بگیرد.
نوار مغزی چیست؟ سلول های مغز توسط امواج الکتریکی با یک دیگر ارتباط برقرار می نمایند و نوار مغز با سنجیدن این ارتباط می تواند به تشخیص بعضی از اختلالات و بیماری ها نظیر صرع و تشنج کمک کند. از طریق EEG مشکلات بالقوه در مغز شناسایی می شود، شخصی که در این لحظه در حال گرفتن نوار مغز است، امکان دارد روزها و یا سالها از تشنجش گذشته باشد اما نوار مغز این اختلالات را تشخیص می دهد، بدین جهت که این بیماری ها ناشی از ارتباط ضعیف بین نورونهای مغزی می باشد و ممکن است در این لحظه نمود ظاهری نداشته باشد.
نوار مغزی الگوهای ارتباطی بین امواج الکترونیکی مغز را به ثبت می رساند، در طی این عمل یکسری الکترود کوچک به سر متصل می شوند، این الکترود ها که بیشتر با روکشی از جنس نقره هستند سیگنال ها را به یک رایانه کوچک ارسال می کنند و این رایانه نتایج آن را ثبت می کند.
امواج مغز با یک الگوی مشخص سینوسی (به شکل قله و دره هستند) نمود می یابند، متخصص مغز و اعصاب در این شکل به دنبال یک الگوی نامنظم می گردد، وجود الگوهای نامنظم می تواند نشان دهنده تشنج و یا دیگر بیماری ها و اختلالات مغزی باشد.
دلیل انجام EEG
EEG به منظور تشخیص مشکلات خاص مغزی انجام می شود، اندازه گیری امواج نوار مغز به تشخیص و یا رد این اختلالات کمک می کند:
- آسیب به سر و صدمه مغزی
- اختلالات تشنج (مثل صرع)
- آنسفالیت (التهاب مغزی)
- مشکلات حافظه
- اختلالات خواب
- انسفالوپاتی (بیماری که موجب اختلالات مغزی می گردد)
وقتی که یک شخص به کما می رود سطح فعالیت مغز وی به وسیله نوار مغز مورد بررسی قرار می گیرد، ضمناً هنگامی که شخصی در حال عمل جراحی است فعالیت مغز وی به وسیله نوار مغز مانیتور می شود.
مغز به عنوان مرکز فرماندهی و کنترل تمامی حرکات ارادی و غیرارادی بدن شناخته می شود و حتی یک لحظه قطع این فعالیت ها متصور نیست و مرگ را به همراه خواهد داشت. حتماً برای شما هم زیاد پیش آمده که صحنه ای بسیار کوچک و گذرا در خیابان دیده باشید و شب در هنگام خواب، دقیقاً همان تصویر گذرا و بی اهمیت را باز هم خواب ببینید، این همان تاثیر اتفاقات مختلف بر مغز و ماندگاری آثار آن بر این عضو مهم بدن است که شاید برای ما بی اهمیت باشد اما تاثیرات آن بر روی عضوی بسیار مهم و حساس مانند مغز، بسیار بیشتر از حد تصورمان خواهد بود.
یکی از دلایل مهم استفاده از نوار مغزی (EEG) هم مواردی از این دست می باشد یعنی تاثیرات بیماری ها، برخی حوادث واتفاقات می تواند تا مدت ها، هم بر عملکرد مغز تاثیر منفی گذاشته و هم این ایجاد اختلال را تا مدت زمانی طولانی در خود حفظ نماید که می تواند علائمی مانند سردرد، بیخوابی و… همراه داشته باشد. این اختلالات مغزی گاهی توسط بیمار شناسایی شده و برای درمان آن مراجعه می کند، برخی اوقات هم چنین اختلالاتی بروز بیرونی نداشته و با آزمایشات مختلف و البته نوار مغزی (EEG) مشخص می شوند.
خطرات EEG
EEG با هیچ خطری همراه نیست، یک تست کاملاً بی خطر و بی درد می باشد، بعضی از EEG ها دارای محرک و فلاشی نیستند اما گاهی اوقات برای ایجاد یک محرک در صورتیکه نوار مغزی نتواند محرکی را ایجاد نماید متخصص مغز و یا تکنسین از فلاش و یا تنفس سریع برای تحریک استفاده می نمایند، امکان دارد این محرک ها برای بیمار ایجاد تشنج کند که البته در این وضعیت تکنسین آموزش دیده است و قادر است به کنترل شرایط بپردازد.
سؤالی که بسیاری از مراجعه کنندگان می پرسند این است که آیا نوار مغزی برای جنین و زنان باردار با خطر یا عوارض خاصی همراه است؟ در پاسخ باید گفت خیر بدین جهت که از هیچ اشعه ای در این تست استفاده نمی شود خطری برای خانم های باردار و جنین نخواهد داشت.
اقدامات پیش از انجام این تست
- چنانچه دارویی مصرف می کنید، در رابطه با آن دارو از پزشکتان سؤال کنید، یک لیست از داروهایی که استفاده می نمایید را به متخصص مغز و اعصاب که تست شما را انجام می دهد، بدهید.
- قبل از انجام تست موهای خود را شستشو دهید و زمانی که باید برای انجام نوار مغزی بروید هیچ ژل و یا روغنی به موهایتان نزنید.
- حد اقل 8 ساعت پیش از انجام تست از مصرف هرگونه کافئین، پرهیز نمایید.
- پزشک امکان دارد از شما درخواست کند تا شب قبل را کم تر بخوابید و یا در طول تست از آرامبخشی که کمی شما را بخواباند استفاده نمایید.
پس از انجام تست
بعد از انجام تست شما دچار مشکلی نخواهید شد و فقط در صورتی که پزشک از شما درخواست کند آرامبخشی مصرف کنید امکان دارد کمی خواب آلوده شوید و اثر دارو تا مدتی در شما باقی بماند.